Illyuziya – sezgilarning aldanishimi?

Illyuziya – bu sezgilarni aldanishi, ya’ni real mavjud bo‘lgan obyekt yoki hodisani yanglish his qilish va noto‘g‘ri talqin qilish hisoblanadi. Lotincha illusio – aldanish, adashish, xato so‘zidan olingan.

Illyuziyani ikki xil holatda hosil bo‘ladi:

1. Sezgi a’zolarini faoliyati buzilmaydi – masalan optik illyuziyalar.
2. Patologik, affektiv, va narkotik holatlar – masalan og‘riq, qo‘rquv yoki mast holatlarda.

Shunga ko‘ra illyuziyaning uchta turi farqlanadi:

• Affektiv illyuziyalar – insonning emotsional holatlari, ko‘pincha qo‘rquv natijasida hosil bo‘ladi. Masalan, qorong‘u ko‘chadan yolg‘iz shoshilib ketayotib, burchakda turgan axlat idishini manyakka o‘xshatib yuborish.
• Diqqat-e’tibor illyuziyalari – u diqqat e’tiborni ortishi yoki kamayishi bilan kechishi mumkin. Masalan, birovni kelishini kutayotganingizda diqqatingiz kuchayib har qanday shovqin qadam iziga o‘xshatilaveradi. Yoki diqqatni pasayib ketishiga misol: imtihonlarga tayyorgarlik ko‘rayotgan charchagan student kitobning bir qatorini bir necha marotaba qaytarib o‘qiyverishi.
• Pareydolik illyuziyalar – u tasavvuri (fantaziyasi) kuchli odamlarda kuzatiladi. Masalan, gilamdagi har xil naqshlar turli xil hayvonlarga yoki mahluqlarning yuzlariga o‘xshab ketishi.

Illyuziya va optik gallyutsinatsiyaning farqi nimada?

1. Gallyutsinatsiyada odam aslida mavjud bo‘lmagan obektlarni bor qilib ko‘radi.
2. Illyuziyada odam bor narsalarni adashtirib ko‘radi.

Sezgilaringiz aldanmasligiga ishonasizmi? Unda quyidagi suratlarga bir qarang, sezgilaringiz aldanmas ekanmi?!  :-) Chizilgan rasm harakatlanishini tassavur qilish mumkinmi? Rasm tebranishini sezdingizmi? Optik illyuziyalarni tasviriy san’at asarlarida ham ko‘rish mumkin: Xo‘sh, bu suratda ko‘zlaringiz nimalarni payqadi?! :-) Ajoyib-a!

Gepamed.uz / Illuzi.ru