Paranoik – maqsadi yoʻlida dunyoni ostun-ustun qilishga tayyor shaxs. U – abadiy dvigatel. Miyasiga biror gʻoya kelib qolsa tamom, hammani oyoqqa turgʻazib uni amalga oshirmaguncha qoʻymaydi. Boshliq lavozimi uchun doim tayyor. Doim oldinga intiladi, qolganlar yetvolishi juda qiyin. Tarixdagi buyuk inqilobchilar aynan paranoiklardir.
Bundaylar oʻjar, taʼsirga berilmaydigan, maqsadidan ogʻishmaydigan odamlardir. Birov ishonmasa ham, maqsadini roʻyobga chiqaradi. Oʻzi ishonsa bas. Agar atrofiga hamfikr, sodiq odamlar yigʻilsa, ularni qadrlaydi. Ammo koʻpincha boshqalarning xohishlari va hislari bilan ishi yoʻq. Sizni gapingizni yo eʼtiborga olmaydi, yo inkor qiladi, yo umuman eshitmaydi.
Paranoiklar xafa boʻlsa yo jahli chiqsa, bu holatdan chiqishlari juda qiyin. Tabiatan janjalkash va arazchi bu odamlar kimdir qilgan yomonlikni yillab koʻnglida saqlab yuradi. Arzimas narsalar ustida yaqinlarini xafa qilib, yuzkoʻrmas boʻlib ketishlari ham mumkin.
➡️ Bolaligi: Paranoik xarakterli odam oiladagi qiyinchilik, muammo va yetishmovchiliklardan alamzada holda shunday xarakterni egallaydi. Kemtiklik oʻrnini katta maqsadlar bilan toʻldirishga intiladi.
Yoki oila aʼzolari uni koʻkka koʻtaraverib shunday qilib qoʻyishi mumkin. Hamma aytganini qilavergach, oʻzining hukmdor ekanligiga ishonmaslikdan boshqa yoʻli qolmaydi.
➡️ Koʻrinishi: Kuchli tana tuzilishga ega, odatda oʻrta boʻyli, faol. Xatti-harakatlari tezkor. Ovozi baland, nutqi tez.
Modaga qiziqmaydi, kiyimi oʻziga qulay boʻlsa boʻldi.
➡️ Yashash tarzi. Uyi ham urfdagiday jihozlanishi shart emas. Yashashiga qulay boʻlsa boʻldi. Koʻpincha uyidan ofis ham qilib olishadi. Buning uchun eng katta va shinam xonani tanlab olishadi.
Oʻzi uchun odatda birovdan tanga ham olmasligi mumkin, lekin ish uchun, maqsadiga yetish uchun istalgan yoʻl bilan birovdan pul olishlari mumkin. “Maqsad vositani oqlaydi” degan shior aynan ularga tegishli.
Oila qurishda hislarga emas, hisob-kitobga qaraydilar. Erkak paranoiklarning xotini boʻysunuvchan va muloyim boʻlishi kerak.
Bolalarini taʼlim-tarbiyasini qattiq nazoratga oladi. Farzand ular uchun istalgan shaklga solish mumkin boʻlgan loy. Koʻpincha, oʻz sohalariga boshlaydilar, izdosh qilib voyaga yetkazadilar.
Sogʻligʻiga eʼtiborsiz. Chunki butun xayollari ishda boʻladi. Kasal boʻlsa oyoqda yurib oʻtkazishvoradi. Kasalxonaga tushib qolsa, chiqishi qiyin. Chunki davolanib boʻlmasidan ishga oʻzini otadi. Natijada oxirigacha tuzalmaydi. Koʻpincha dorilarni ham oʻz vaqtida ichmaydi.
➡️ Aqliy salohiyati: paranoik soʻzining kelib chiqishiga qaraydigan boʻlsak, grekchada “para” – atrofida, “noos” – aql degani boʻlib ,aql atrofida degani. Yaʼni paranoik aqlliday koʻrinadiyu, lekin tugal aqlli emas. Biroq oʻz sohasiga oid har qanday bilimni egallashga tayyor. Ammo keraksiz bilimni egallashga toqatlari yoʻq.
Faqat ish bilan mashgʻul paranoik yumorni uncha tushunmaydi. Shuning uchun hazilni koʻtarmaydi, oʻzi ham hazil qilishni bilmaydi.
Paranoikka maslahatlar
– Hayot faqat ish va maqsadlardan iborat emas. Yaqinlaringizni ham koʻngliga qarang. Ularga vaqt ajrating. Istak va kechinmalari bilan qiziqing.
– Faqat kelajakdagi muvaffaqiyatlar haqida oʻylab, buguningizni unutib qoʻymang. Olayotgan har bir nafasingizni toʻlaqonli his qilib yashang. Bugunni ertadan topolmaysiz.
– Jahl va asabiylikni pasaytirish uchun yoga va meditatsiya bilan shugʻullansangiz foydali.
Paranoik yaqini boʻlganlarga maslahatlar
– U bilan tortishmang. Foydasi yoʻq. U baribir har doim haq, bunday boʻlmasada.
– Maqsadlarini qoʻllab-quvvatlang. Shunda uning eng yaqiniga aylanasiz. Sizni tasavvuringizga sigʻmagan yuksakliklarga oʻzi bilan olib chiqadi.
Sarvinoz Omonova.
Psixologning qaydlari
