– Bolalardagi giperfaollik sindromining kelib chiqishini shifokor olimlar turli taxminlar bilan izohlashgan. Ularning ayrimlari buni bosh miyadagi patologik holat deyishsa, ba’zi olimlar esa boladagi diqqatni jamlash yetishmovchiligi aslida giperfaollik ekanini ta’kidlashadi. Siz bu sindromning paydo bo‘lishi xususida o‘z mulohazalaringizni bildirsangiz.
– Giperfaollik sindromi bolalikda boshlanadigan rivojlanishning nevrologik buzilishi bo‘lib, diqqatni bir joyga jamlashning qiyinligi, giperfaollik (o‘ta faollik) va boshqarish qiyin bo‘lgan ta’sirchanlik kabi belgilar bilan namoyon bo‘ladi. Kuzatishlar natijasiga ko‘ra bu sindrom o‘g‘il bolalarda qizlarga nisbatan ko‘proq uchraydi.
Sindromning paydo bo‘lish sabablari aniq ma’lum emas. Lekin quyidagilar bolada giperfaollik rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkinligi ta’kidlanadi:
- ekologik sharoitning umumiy yomonlashuvi;
- onaning homiladorlik davrida infeksion kasalliklar bilan og‘rishi, kuchli dorilar ta’siri, bo‘lajak onaning tamaki chekishi yoki qattiq qayg‘u-iztirobda yurishi;
- onadagi surunkali kasalliklar;
- muddatidan erta tug‘ruq, narkozdan zaharlanish, kesar kesish;
- tug‘ruq asoratlari;
- chaqaloqning yuqori tana harorati bilan kechadigan kasallikka chalinishi va unga kuchli ta’sir qiluvchi dorilar berilishi.
- oiladagi kattalar o‘rtasida o‘zaro nizo-janjallar uzluksiz davom etganda;
- xonadonda moddiy ahvolning yomonligi;
- bolaning tengqurlari bilan chiqisholmasligi;
- maktab dasturlarini yetarlicha o‘zlashtirolmasligi;
- ko‘p hollarda ruhiy tushkunlikka tushishi.
- ota-onalar va pedagoglar bolalarga uyda yoki maktabda murakkab talablar qo‘ymasliklari kerak;
- kundalik aqliy va jismoniy vazifalarni qisqa hamda yaqqol tushuntirish zarur;
- bolalarning har kungi hatti-harakatlarida tartib-intizomni shakllantirish lozim;
- bola bilan xotirjam va yumshoq ohangda so‘zlashish maslahat beriladi;
- har kungi suhbatlarda bolaga “yo‘q, aslo mumkin emas” degan so‘zlarni qo‘llamagan ma’qul.
© Nevrolog shifokor, tibbiyot fanlari doktori Marhamat YOQUBOVA bilan "Sihat-salomatlik" jurnali jurnalisti G. Jamilovaning suhbati.
Ushbu maqolani ham o'qing:
Bola necha yoshda gapiradi? "Tili chiqishi" kechikishiga sabablar nima?