Fitoterapiya rukni arxivi

Anor (Punica granatum L.) —anordoshlar (anorgullilar oilasi)ga mansub, subtropik meva o‘simligi; bo‘yi 2–10 m daraxt yoki buta. Vatani O‘rta Osiyo, Ozarbayjon, Eron va Afg‘oniston; yovvoyi turlari O‘rta dengiz atrofi, O‘rta Osiyoning janubida, Qrim, Kavkaz, Eron, Afg‘oniston, Old Osiyo va Dog‘istonda uchraydi. O‘zbekistonda Quva, Namangan, Denov va Kitob (Varg‘anza) tumanlari a’lo sifatli anorlari bilan mashhur.

Botanik tavsifi

Barglari mayda, nashtarsimon, shoxlari tikanli (shirin mevalisida tikani kamroq). Iyun—iyulda gullaydi. Gullari ikki jinsli, yirik (diametri 8 sm gacha), och qizil, shoxi uchida bitta, ikkita, ba’zan beshtagacha joylashadi. Urug‘chisi (onaligi) normal rivojlangan, ko‘zachasimon guli meva tugadi, urug‘chisi qisqa, qo‘ng‘iroqsimon gullari odatda meva tugmaydi. Anor chetdan changlanadi. Mevasi yirik, dumaloq, qizg‘ish (qizil po‘st) yoki oqish (oq po‘st) bo‘lib, og‘irligi 250—1000 g keladi. Mevasi 6—12 uya (xona)li, doni och pushti yoki to‘q qizil. Ta’mi shirin, chuchuk-nordon va nordon, sersharbat (40—60%), tarkibida 14—21% qand, 0,3—9% limon kislota, tanin, vitamin B, C bor. Po‘sti 29—50%, doni 10— 20% ni tashkil etadi. Mevasi, po‘sti, ildiz po‘stlog‘ida 28% gacha oshlovchi moddalar bor. (Wikipedia) Xalq tilida “Anorning ichida nechta donasi bo‘lsa, u shuncha dardga davodir” degan ibora yuradi. Bu bejizga aytilmagan. Anor mevasi tarkibida 80 foiz suv, 12-15 foiz qand, 19 foiz askorbin kislota, sof holda organik kislotalar – olma, limon, shovil kislotasi mavjud. B guruhi vitaminlari – B₁, B₂, B₆, B₉ va karotin, A vitamini, shuningdek kaliy, magniy, kobalt, temir, kalsiy, fosfor kabi mineral moddalar mavjud. Anor qonni ko‘paytiradi, tarkibida antioksidant moddalar borligi uchun organizmni yoshartirish xususiyatiga ega. Bundan tashqari anor mevasining po‘stlog‘i, daraxtining gullari, barglari va ildizidan turli dori preparatlari tayyorlanadi.

Anor yordamida endigina boshlanayotgan bir qancha xastaliklarni davolash mumkin.

Nafas yo‘llari kasalliklarida

[su_note note_color="#ffffff"]Anor po‘stlog‘idan tayyorlangan damlama yoki mevasining sharbati bilan tomoq chayilsa, anginada, og‘iz bo‘shlig‘i xastaliklari (stomatit, gingivit)da yordam beradi. Anor tarkibidagi oshlovchi moddalar og‘riqni qoldiradi, organik kislotalar esa infeksiyani yo‘qotadi.[/su_note]

Teri toshmalarini davolashda

[su_note note_color="#ffffff"]Teringizga tez-tez har xil toshma va husnbuzarlar toshadimi? U holda anor po‘stini mayda tuyib tovada qizartirib oling va bir choy qoshiq sariyog‘ bilan aralashtiring. Malhamni sovutgichda saqlang, haftasiga ikki marta yuz terisiga surting. Bundan tashqari, anor po‘stlog‘ining kukuni yordamida kuyishdan qolgan jarohatni davolash mumkin. Kuygan joyga anor sharbatidan 5-6 tomizib, ustiga po‘stlog‘idan tayyorlangan kukun sepiladi. Muolaja kuniga 2 mahal, bir hafta davomida bajariladi.[/su_note]

Qon bosimini tushiririshda

[su_note note_color="#ffffff"]Xafaqon (gipertoniya, qon bosimi oshishi)ga chalingan bemorlar haftasiga 3-4 marta anor iste’mol qilsalar, tez orada qon bosimi me’yorlashadi. Italiyalik va amerikalik olimlar bu sarxil mevaning irsiyatga ta’sirini o‘rganib chiqdilar. Ma’lum bo‘lishicha, homilador ayollar bu mevani tanovvul qilsalar, tug‘ilajak bolada uchrashi mumkin bo‘lgan yurak xastaliklari, bosh miya nuqsonlarining oldi olinar ekan. Mevasi orasidagi pardani quritib, giyohli choyga qo‘shib ichish esa asablarni tinchlantiradi, uyqusizlikdan xalos bo‘lishga yordam berishi ham isbotlangan.[/su_note]

Gormonlar faolligini oshiradi

[su_note note_color="#ffffff"]Klimaks davrida qizib ketish, jizzakilik, kuchli bosh og‘rig‘i (migren)dan qiynalsangiz anorni urug‘i bilan iste’mol qiling. Ayollarimiz bu mevani tez-tez tanovvul qilib tursalar, ko‘krak saratoni xavfidan ham saqlangan bo‘ladilar.[/su_note]

Ich ketishini to‘xtatadi

[su_note note_color="#ffffff"]Anorning maydalangan po‘chog‘idan 1 osh qoshig‘i ustiga 2 litr suv quyiladi va rangi chiqquncha 10-15 daqiqa qaynatib, tayyor sharbatni ovqatdan yarim soat oldin 1 stakandan ichiladi. Tabobat sultoni Abu Ali ibn Sino anor po‘stlog‘ini ich ketishda, qon aralash ich ketarda va boshqa kasalliklarda ishlatgan.[/su_note]

Yo‘talga qarshi shifo bo‘ladi

[su_note note_color="#ffffff"]Anor po‘chog‘i 1 osh qoshig‘i ustiga 1 stakan qaynoq suv quyib, og‘zi yopiq holda qaynatiladi. Kuniga 1 mahal issiq holda 1 stakandan ichiladi.[/su_note]

Yo‘g‘on ichak yallig‘lanishida

[su_note note_color="#ffffff"]Anor po‘chog‘i yoki gulidan 1 choy qoshig‘i 1 stakan suvda qaynatiladi va 2 soatga damlab qo‘yiladi. Kuniga 3 mahal 1 osh qoshiqdan ichiladi.[/su_note]

Ko‘ngil aynishini qoldiradi

[su_note note_color="#ffffff"]Anor sharbati bilan yalpiz damlamasidan teng miqdorda olib qultumlab ichilsa ko‘ngil aynishiga, qusishga davo bo‘ladi.[/su_note]

Bachadondan qon ketishida qo‘llanadi

[su_note note_color="#ffffff"]Anor guli va po‘stlog‘ini qo‘shib tuyib, damlamasini kuniga 3 mahal 50 g.dan 5 kun davomida ichilsa, qon ketishini davolashda foyda qiladi.[/su_note]

Anor gijjalarni yo‘qotadi

[su_note note_color="#ffffff"]Anorning gijjalarga qarshi xususiyati qadim-qadimdan ma’lum. Anor daraxtining ildizi, po‘stlog‘i va novdalaridan 50 g. olib, ustiga yarim litr suv quyib 15 daqiqa qaynatiladi. Sovutgach suzib, 2-3 soat ichida ichiladi. Tasmasimon gijjalarni haydashga ko‘maklashadi.[/su_note]

Milklar qonaganda foydalaning

[su_note note_color="#ffffff"]Anor guli va urug‘ini aralashtirib siqiladi va sharbati og‘izda bir oz vaqt ushlab turilsa, milk qonashi taqqa to‘xtaydi. Yoki anor po‘stiga sirka qo‘shib qaynatiladi. U bilan og‘iz chayilsa tish og‘rig‘i qoladi va milk qonashi to‘xtaydi.[/su_note]

Peshob haydaydi

[su_note note_color="#ffffff"]Achchiq anor sharbatidan ichib turilsa, siydik haydalishiga yaxshi yordam beradi.[/su_note]

© Xolida OCHILOVA, shifokor. Biosfera.uz

Shifobaxsh vannalar

Quritilgan somon, moychechak guli, dala qirqbo‘g‘imi, bo‘yimodaron, ittikanak, jambil, mavrak (marmarak)ning har biridan 50 g dan olinib, aralashtiriladi. Mazkur damlamalardan tayyorlangan vannada 15 daqiqa yotiladi. Bu vanna asab xastaliklariga, shuningdek, sog‘lom odamlarga ham tavsiya etiladi, qon aylanishini yaxshilaydi, bronxit, uyqusizlikka qarshi yaxshi ta’sir ko‘rsatadi. Qish kunlari yosh bolalarni chiniqtirishda ham qo‘llaniladi.

Suli poxoli damlamasi solingan vanna

Mazkur vanna quyidagicha tayyorlanadi: 1 chelak qaynoq suvga 250-300 g suli poxoli solinib, idish qopqog‘ini yopib, 1 soat tindiriladi. 36 darajali suv to‘ldirilgan vannaga damlama aralashtiriladi (poxol cho‘kindisi chelakda qoladi). Vannaga yana iliq suv quyilib, harorati 37 darajaga yetkaziladi. Muolaja vaqti 20 daqiqa. Bu vannaayniqsa buyrak va siydik pufagi kasalliklari, revmatizmni davolashda juda foydali.

Qarag‘ay yoki archa shoxlari qaynatmasi bilan tayyorlangan vanna

Qarag‘ay nina barglari teriladi (qancha yangi bo‘lsa, shuncha yaxshi), shoxlari mayda qilib kesiladi va 3-4 hovuch zirk daraxti bujuri chopiladi. Hammasini chelakka solib suv quyib, 2 soat qaynatiladi. qaynatmaning ustini yopib, 30 daqiqa tindiriladi. Tindirilgan qaynatmani vannaga quyib, bemor bo‘ynigacha suvga tushib yotadi, suv harorati 37 daraja bo‘lishi shart. Vanna 15-20 daqiqa davomida qabul qilinadi. Jarayon tugagach, sochiq bilan yaxshilab artinib, 1 soat o‘rinda yotishi kerak. Bu vanna buyrak va siydik pufagi shamollaganda yaxshi ta’sir ko‘rsatadi, terini yangilaydi va mustahkamlaydi. Ayniqsa, nimjon yosh bolalar va qariyalarga foydali. Suvning rangi va hidi markaziy asab tizimini tinchlantiradi.

Valerian o‘simligi ildizi qaynatmasidan tayyorlangan vanna

4-8 litr hajmdagi idishga qaynoq suv quyiladi va unga qurigan valerian o‘simligi ildizi solingan qopga solinadi: katta yoshdagilar uchun 100 g, yosh bolalar uchun 50 g miqdorida. 30 daqiqa qaynatiladi va idishni olovdan olib, 1 soat tindiriladi, qaynatmani suv to‘ldirilgan vannaga quyib, suv haroratini 36,6-37 darajaga yetkaziladi. Vanna 15-30 daqiqa qabul qilinadi. Yosh bolalar hamda kattalarga foydali. Teri qichishini tinchlantiradi, terini yana ham mayin qiladi, terining mayda teshiklaridagi yog‘lar chiqib ketadi.

Eman po‘stlog‘i qaynatmasidan tayyorlangan vanna

1 kg eman po‘stlog‘i tozalab yuviladi va 6 litr suvga solinadi. Suvning yarmi qolguniga qadar qaynatiladi va keyin suzib olinadi. So‘ng vannadagi suvga aralashtiriladi. Suv harorati 36-37 daraja bo‘lishi kerak. Muolaja muddati 10-20 daqiqa davom etadi. Teri kasalliklarini davolashda yordam beradi.

Xantal (gorchitsa)li vanna

100-150 g yangi tuyilgan xantal unini surp xaltachaga solib, iliq (38 darajali) suv to‘ldirilgan vannaga solinadi. Suvda butunlay erib, aralashib ketishi kerak. Muolaja 10-15 daqiqa davom etadi. O‘RVI (o‘tkir respiratorli virus infeksiyasi), bronxit, bronxopnevmoniya kasalliklarida tavsiya etiladi. Bosh miya qon tomirlari aterosklerozi natijasida ish qobiliyatining pasayishi, xotiraning susayishida katta yoshdagilarga quyidagi vanna tavsiya etiladi: oddiy tog‘ rayhoni, dorivor mavrak barglari, oq qayin barglari (har biri 100 g dan) 3 litr qaynoq suvga solib, issiq joyda 2 soat damlanadi keyin suzib, 35-37 darajali suv to‘ldirilgan vannaga quyiladi. 1 haftada 2 marta 15-20 daqiqadan qabul qilinadi. 1 kurs davolanish 10 ta vannadan iborat.

© «Xalq tabobati» kitobi.

Ziravorlar biz uchun foydalilimi yoki zararli?

Ziravorlar taomlarning mazasini, ko‘rinishini yaxshilashda ishlatiladi. Lekin shuni esda tutish lozimki, taomning mazasi qo‘shilgan ziravorlar miqdoriga emas, balki ularni mohirlik bilan ishlatishga bog‘liq, aks holda ular teskari samara berishi ham mumkin.

Ziravorlarning yaxshi tomonlari:

Xushbo‘y ziravorlar – ajoyib konservantlar. Badyan murabbo hidini xushbo‘ylashtiradi va uni durda bog‘lab qolishdan saqlaydi. Xantal mog‘orni yo‘qotadi, zamburug‘ paydo bo‘lishining oldini oladi. Bundan tashqari ziravor o‘simliklar ovqatlarni B1, B2, C vitaminlari va karotin, mineral tuzlar va boshqa foydali moddalar bilan boyitadi. Masalan, dafna yaprog‘i stomatitga juda yaxshi yordam beradi, organizmdan shlaklarni chiqaradi, immunitetni oshiradi, shamollashga qarshi kurashish xususiyatiga ega.

Ziravorlarning zararli tomonlari:

Ziravorlar hiqildoq, qizilo‘ngach, me’da shilliq qavatlariga zarar yetkazishi mumkin. Shuning uchun, agar bu a’zolar bilan bog‘liq kasalliklar bor bo‘lsa, ziravorlarni me’yoridan ortiq ishlatish tavsiya qilinmaydi. Surunkali gastrit kasalligida xantal va piyoz yeyish mumkin emas. Yerqalampir (xren), sarimsoq, yashil qalampir, turplarni cheklangan miqdorda ishlatish mumkin. Me’da va o‘nikkibarmoqli ichak yarasi kasalligida xantal, qalampir, yerqalampir va achchiq gazaklarni iste’mol qilish mumkin emas. Ziravorlar hidi havoda bug‘lanib ketuvchi komponentlardan tashkil topgan. Shuning uchun ziravorlarni butun holda saqlash maqsadga muvofiqdir. Butun ziravorlarni saqlash muddati ikki yil, maydalanganini esa olti oy atrofida. Ziravorlarni qorong‘i va quruq joyda yopiq idishda saqlagan ma’qul.

Ushbu maqolani ham o‘qing: Buyumlaragi rang-baranglik sog‘liq uchun foydami?

Grippni xalq tabobati yordamida davolaymiz

Yaqindagina “Gripp” to‘g‘risida suhbatlashgan edik. Gripp haqida batafsil o‘qish. Va shu maqola so‘ngida “Gripp va uning asoratlarini xalq tabobati usulida davolash” haqida ham ma’lumot berishimizni aytib o‘tgan edik. Bugun shu vadani bajargan holda xalq tabobati orqali gripp va uning asosiy asoratlarini davolash to‘g‘risida suhbatlashamiz! Hozirgi berayotgan ma’lumotlarimiz ilmiy-ommabop kitoblardan ( Avitsenna asarlari asosidagi ) olingan. Piyozdan gripp uchun sirop tayyorlash mumkin. U gripp hamda uning asoratlarni davolashda ancha samarali. Buning uchun 1 bosh piyoz archiladi, maydalab to‘g‘raladi, qo‘l orqali ezib maydalanadi va unga 150 gr shakar sepiladi. So‘ngra bir necha soat o‘tgach siqib suyuqligi olinadi. Bu olingan suyuqlik, sirop har soatda 1 choy qoshiqdan iste’mol qilinadi.

Bundan tashqari,

Sarimsoq piyozni ezib 2-3 daqiqa davomida uni hidlash ham samarali natija beradi.
Bug‘li ingalyatsiyalar; moychechak, soda eritmasi ustida 2-5 daqiqa davomida boshni o‘rab taralayotgan bug‘dan nafas olish tavsiya etiladi.
Yarim kilogram piyoz, yarim payola toza asal, 4 piyola shakarni aralashtirib 3 soat past olovda qaynatiladi. Va sovutib sirli idishga solinadi. Kuniga 4-5 mahal 1 choy qoshiqdan iste’mol qilinsa, gripp, shamollash, yo‘tal hamda gripp asoratlariga ancha foydali.
Agar gripp natijasida bosh, burun, quloqda og‘riq paydo bo‘lsa, turp shirasidan har bir burunga 7-10 tomchi tomiziladi yoki paxtaga turp shirasini shimdirib, burunga tiqib qo‘yish mumkin.
1 bosh sarimsoqni ezib maydalab, 100 gramm saryog‘ yoki mol yog‘i bilan aralashtiriladi. Hamda har kuni kechasi oyoq tagiga surtiladi.
Chilonjiydaning damlamasi gripp natijasida kelib chiqadigan nafas yo‘llarining turli yallig‘lanish kasalliklarida (rinit, laringit, bronxit) foydali. Bu damlamani tayyorlash uchun 20 gramm meva yarim choynak qaynagan suvda 1 soat damlab qo‘yiladi.Suzib, damlamadan kuniga 3 mahal ovqatlanishdan oldin ichiladi.

Agar, bu mavsum gripp bo‘lishga ulgurmagan bo‘lsangiz (albatta hazil) sizga ham alohida tavsiyamiz bor!

Bilasizki, barcha mavsumiy kasalliklar, asosan, organizmning immuniteti sustlashganda yuzaga keladi. Shuning uchun doimiy ravishda na’matak damlamasidan iste’mol qilib yurishingiz sizni gripp va shu kabi kasalliklardan “emlaydi”.

Salomat bo‘ling!!!

Mavzuga aloqador maqolalar:

Grippni davolash uchun qo‘shimcha tabiiy muolajalar

Gripp ayni kuz-qish faslida keng tarqaladigan, havo-tomchi yo‘li bilan yuqadigan o‘tkir virusli kasallik bo‘lib, organizmning umumiy zaharlanishi va nafas yo‘llarining zararlanishi bilan kechadi. Xastalik virusining A, B va C turlari mavjud. Viruslar tashqi muhitga chidamsiz bo‘lib, quyosh nuri va dezinfeksiyalovchi (zararsizlantiruvchi) moddalar ta’sirida tez nobud bo‘ladi. Lekin past haroratda uzoq vaqt saqlanib qolishi mumkin.

Kasallikning dastlabki kunlarida virus organizmdan ko‘p miqdorda ajraladi. Bemor aksirganda, yo‘talganda va gaplashganda havo zarrachalari va so‘lak tomchilari bilan atrof-muhitga tarqaladi hamda yaqin atrofdagi odamlarga nafas yo‘llari orqali yuqadi. Sog‘lom inson infeksiya yuqtirgan kishiga 1-2 metr yaqinlikda bo‘lganda kasallik yuqish xavfi ortadi. Aholi zichligi grippning tarqalishini osonlashtiradi. Kasallikdan keyin hosil bo‘ladigan immunitet bir necha yillar, hatto umr bo‘yi saqlanishi mumkin. Alohida ta’kidlash lozim, bu immunitet aynan shu kasallik turiga nisbatan yuzaga chiqadi. Bir mavsumda bir necha marta gripp bilan kasallanish insonning boshqa virus shtammlari yuqtirganligini bildiradi. Bunday holat, asosan, immuniteti past va nimjon bolalarda ko‘proq kuzatiladi.

Gripp haqida ushbu link orqali batafsil ma’lumot olishingiz mumkin.

Grippda, asosan, asab tizimi va qon tomirlari zararlanadi. Bundan tashqari, angina (bodomcha bezlarining yallig‘lanishi), quloqning yallig‘lanishi (otit), yurak mushaklarining zararlanishi (miokardit), buyrakning yallig‘lanishi (piyelonefrit), miya pardasining yallig‘lanishi — meningit va o‘pkaning yallig‘lanishi (pnevmoniya) kabi asoratlarga sabab bo‘ladi. Kasallikning kam uchraydigan, lekin juda og‘ir kechadigan asoratlaridan biri bosh miya to‘qimasining yallig‘lanishi — ensefalitdir. Kasallik, ayniqsa, 1 yoshgacha bo‘lgan bolalar va keksa yoshdagi kishilarda og‘ir kechadi hamda turli asoratlar qoldiradi. Bunga asosiy sabab bolalarda immunitetning to‘liq shakllanmaganligi bo‘lsa, keksa yoshdagi kishilarda mavjud surunkali kasalliklarning qo‘zg‘ashidir. Grippni davolash shifokor nazoratida olib boriladi. Yotoq rejimiga rioya qilinadi. Bemorni davolashda maxsus parhez tayinlanmaydi. Lekin ishtahaning pasayganligini e’tiborga olgan holda, odatda, ko‘proq suyuq taomlar buyuriladi. Yana turli suyuqliklarni ichish tavsiya qilinadi. Limon, malina va turli murabbolar solingan choylar, asal qo‘shilgan choy, xonadonda tayyorlangan sharbatlar iliq va issiq holda tez-tez ichib turilishi maqsadga muvofiq. Shuningdek, iliq holda gazsiz mineral va qaynatilgan suv ham ichib turish zarur. Ko‘p hollarda grippga chalingan bemorlarimiz kasallik alomatlari kuzatila boshlagan bo‘lsada, «o‘tib ketadi« qabilida ish tutib, shifokorga murojaat qilishmaydi va aksariyat hollarda kasallikni oyoqda o‘tkazadilar. Bu bir tomondan atrofdagilar uchun infeksiya yuqish xavfini oshirsa, ikkinchi tomondan kasallikning zo‘rayishi va turli asoratlar qoldirishiga imkon yaratadi. Vaholanki, kasallikning boshlanishidayoq yotoq rejimiga rioya qilgan holda o‘z vaqtida davo muolajalari o‘tkazilsa, bemor tezda tuzalib ketadi.

Grippda foydali mahsulotlar

Tovuq sho‘rva: yallig‘lanish va burun tiqilishiga olib keluvchi hujayra-neytrofillar rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaydi;
sarimsoq: tarkibida bakteriya, zamburug‘ va viruslarni o‘ldiruvchi allitsin moddasi mavjud;
ziravorlar (zanjabil, dolchin, xantal, kashnich): qon tomirlarining torayishiga olib keluvchi tana harorati yuqori bo‘lganda yaxshi naf beruvchi terlashni kuchaytiradi va nafas olish hamda yutinishni yengillashtiradi;
tarkibida rux moddasi bo‘lgan mahsulotlar (go‘sht, tuxum, dengiz mahsulotlari, yong‘oqlar);
tarkibida beta-karotin moddasi, foliy kislotasi, magniy (masalan, qovun, ismaloq, o‘rik, lavlagi, gulkaram, sarsabil, sabzi, mango, mandarin, pomidor, qovoq, pushti greyfrut, shaftoli, tarvuz, kivi) yuqori darajada bo‘lgan meva va sabzavotlar;
C vitaminiga boy mahsulotlar (papayya, sitrus mevalar, apelsin sharbati, sariq yoki qizil garmdori, qulupnay, pomidor va batat);
E vitaminiga boy mahsulotlar (makkajo‘xori moyi, bodom, baliq moyi, dengiz qisqichbaqasi, o‘rmon yong‘og‘i, maxsar moyi, yong‘oq moyi, kungaboqar urug‘i va losos balig‘i go‘shti);
tarkibida flavonoidlar bo‘lgan malina sharbati, limonlar, ko‘k garmdori, olcha va uzum;
bioflavonoidlarning yuqori konsentratsiyalangan shakli — kversetinli mahsulotlar (brokkoli, qizil va sariq piyoz).

Taxminiy taomnoma

Nonushta: sutda pishirilgan manniy bo‘tqasi, limonli ko‘k choy.
Ikkinchi nonushta: bir dona ilitilgan tuxum, na’matak qaynatmasi.
Tushlik: go‘shtli sho‘rvada sabzavotli sup-pyure, bug‘da pishirilgan dumaloq kotletlar, guruch bo‘tqasi, kompot.
Tamaddi: asal solib pishirilgan olma.
Kechki ovqat: bug‘da pishirilgan baliq, kartoshka pyuresi, meva sharbati.
Uyquga yotishdan avval: kefir yoki sutdan tayyorlangan boshqa nordon ichimliklar.

Grippda qo‘llaniladigan xalqona usullar

piyoz va sarimsoq bug‘i (piyoz va 2 3 dona sarimsoq tishchasini qirg‘ichdan chiqarib, undan bir necha marotaba chuqur nafas olish) — kuniga 2 4 marta;
quritilgan malina mevalaridan tayyorlangan damlama (1 osh qoshiq quritilgan malina mevasiga 1 stakan qaynagan suv quyiladi va 20 daqiqa dam yediriladi) — kuniga 2 mahal 250 ml dan ichiladi;
jo‘ka (lipa) daraxti gullari va quritilgan malina mevasi aralashmasi (1 osh qolshiq aralashmaga 1 stakan qaynoq suv quyiladi va 20 daqiqa dam yediriladi) — kuniga 2 mahal 250 ml dan ichiladi.

Grippni davolashda Abu Ali ibn Sino kitoblarida keltirilgan tabiiy usullar haqida ushbu link orqali batafsil ma’lumot oling.

Ko‘za sho‘rva

Masalliqlar: 500 g go‘sht, 2 ta piyoz, 3 ta kartoshka, 1 ta sabzi, 1-2 dona pomidor, 1 tadan qizil va ko‘k bulg‘or qalampiri, 5-6 ta sarimsoq tishchasi, ta’bga yarasha tuz, ziravorlar va ko‘katlar. Avvalo, oldindan tayyorlab qo‘yilgan ko‘zalarga yuvib, tozalangan va bo‘laklangan go‘sht, sabzi, kartoshka, pomidor, piyoz, sarimsoq piyoz, bulg‘or qalampirlari, ko‘katlarni navbati bilan joylashtiramiz. So‘ng ta’bga yarasha tuz va ziravorlar solib, ustidan masalliqlarni ko‘madigan darajada suv solamiz. Hamma ishni yakunlab olgach, ko‘zalarni oldindan qizdirilgan gaz pechiga joylashtiramiz. Ko‘zalardagi sho‘rva suvi qaynab chiqishi bilan olovni o‘rta darajada pasaytirib qo‘yamiz. Ammo ko‘za sho‘rvani pishirish jarayonida ko‘zadagi suv miqdori kamayib ketmasligi kerak. Sho‘rva go‘shtning qattiq yoki yumshoqligiga qarab 1, 5-2 soatda tayyor bo‘ladi.

Gulkaramli sho‘rva

Masalliqlar: 1 bosh gulkaram, 500 g go‘sht, 1 bosh piyoz, 2 ta sabzi, 3 ta kartoshka, ta’bga yarasha tuz, ziravorlar, ko‘k piyoz va kashnich. Mol yoki qo‘y go‘shtining yog‘liroq joyi hamda suyaklarini ajratib olamiz va yuvib-tozalab, olovga qo‘yilgan suvli qozonga solamiz. Sho‘rva suvi qaynab chiqqach, ko‘piklarini olib, olovni biroz pasaytiramiz va to‘g‘ralgan piyozlarni qo‘shib, qaynatishda davom etamiz. So‘ng oldindan tayyorlab qo‘yilgan sabzi bo‘laklarini solamiz. 5-7 daqiqadan keyin esa gul bandlaridan ajratilgan gulkaram va bo‘laklangan kartoshka solib, olovni pasaytiramiz. Shu holatda 20 daqiqa davomida miltiratib qaynatamiz. So‘ngra tayyor taomni kosalarga suzib, betiga kashnich va ko‘k piyoz sepilgan holda dasturxonga tortamiz.

Guruchli tovuq sho‘rva

Masalliqlar: 1 ta tovuq, 1 piyola guruch, 1 bosh piyoz, 3-4 ta sarimsoq tishchasi, ta’bga yarasha tuz, ziravor va ko‘katlar. Tozalab yuvib, bo‘laklangan tovuq go‘shtini suv to‘ldirilgan qozonga solib qaynatamiz. Qaynab chiqqanidan so‘ng ko‘pigini olib tashlab, olovni osh damlanadigan darajada pasaytiramiz va qozon qopqog‘ini yarim yopiq holatga keltirib qo‘yamiz. Sho‘rva shu holatda 3 soat qaynaydi. Bunday sho‘rvaning guruchini qozonda alohida pishirib olamiz. Buning uchun olovga qo‘yilgan qozon biroz qizigach, 2 osh qoshiq o‘simlik moyi solib, ustidan yuvilgan guruch solamiz va yengilgina qovurib, ta’bga yarasha tuz va guruch botadigan darajada suv quyamiz. Guruch suvini tortgach, olovni pasaytirib, xuddi osh kabi damlab qo‘yamiz. Bu orada piyoz va ko‘katlarni mayda qilib to‘g‘rab, sarimsoqni yanchib olamiz. Yanchilgan kashnich urug‘i, qizil qalampir, tuz, xitoy tuzi, kunjut va guruchni alohida idishlarda dasturxonga qo‘yamiz. Kosalarga ma’lum miqdorda tovuq go‘shti va sho‘rva solib, dasturxonga tortamiz. Tanovul qilishdan oldin istagan odam ko‘kat va ziravorlarni o‘z ta’biga qarab solaveradi.

Yoqimli ishtaha! Sizga salomatlik tilaymiz!

Anginani davolashda qo‘shimcha muolajalar

Angina (o‘tkir tonzillit) infeksion kasallik bo‘lib, asosan sovuq va nam xavo kunlarida tez-tez uchrab turadi. Stafilokokk, streptokokk va pnevmokokk infeksiyalari bu kasallikni keltirib chiqaradi. Anginaning uch xil – kataral (shilliq pardalarining qizarib yallig‘lanishi), follikulyar va lakunar ko‘rinishlari mavjud. Kataral anginada bodomcha bezlar shishgan va qizargan, follikulyarda yiringlagan va lakunar anginada bodomcha bezlar butunlay yiring bilan berkilib qolgan bo‘ladi. Umumiy xolsizlanish, yutinganda tomoq og‘rishi, tana haroratining ko‘tarilishi, bosh og‘rig‘i bu xastalikning ilk belgilaridir. Anginaning dastlabki kunlarida asosiy davoga qo‘shimcha sifatida xalq tabobatining quyidagi sinalgan usullaridan foydalanish mumkin. Qirg‘ichdan o‘tkazilgan 1 stakan xom lavlagi ustiga 1 oshqoshiqda sirka (uksus) solib tinitish kerak. Keyin suvini siqib olib, og‘iz va tomoq chayib turiladi. Kasallikning birinchi 4 kunida kuniga 4 marta tomoqni 50 ml dan tarvuz suvi bilan g‘arg‘ara qilish kerak. Tomoqni anor sharbati bilan chayish ham foyda beradi. Angina boshlanishida o‘rtacha kattalikdagi yarimta limonni (iloji bo‘lsa parraklab) po‘chog‘i bilan sekin chaynab yeyiladi. 2-3 soatdan keyin qolgan yarmi ham iste’mol qilinadi, 1 soat o‘tgunga qadar hech narsa yeyilmaydi. Bu muolaja bemor tuzalgunga qadar davom ettiriladi. Yangi siqib olingan limon sharbatining 100 ml ni 200 ml suv bilan past olovda qaynating. Shu suvni 5 daqiqa oralatib, 1 choy qoshiqdan ichib turiladi. Yangi siqib olingan limon sharbatining 1 oshqoshig‘ini ichib, ustidan moychechakli issiq choyni ichib, o‘ranib yoting. Limonni siqib sharbatini teng miqdordagi suv bilan aralashtirib, so‘ng tomoq chayiladi. Tuzsiz suvda karam barglarini yumshagunicha qaynating, biroz vaqt tursin, so‘ng dokada suzing. 200 ml qaynatmaga 3 choy qoshiqda asal solib, kuniga 4 marta ovqat oldidan 100 ml dan ichish kerak. Bu muojala tomoq og‘rig‘i qolguncha bajariladi. Qaynatilgan karam suviga moychechak damlamasidan teng miqdorda qo‘shib tomoq chayiladi. Kartoshka po‘choqlarini tozalab yuvib, ozroq suvda qaynating. Suv kamayib bug‘ chiqadigan holga kelsin. 10-15 daqiqa shu bug‘dan og‘iz orqali va burun bilan nafas olib, keyin o‘ranib yotish lozim. Bir dona piyoz va bir dona olmani qirg‘ichdan chiqazib, asal qo‘shing, hammasini aralashtirib, kuniga 2 marta 2 choy qoshiqdan iste’mol qiling. Qirg‘ichdan o‘tkazilgan piyozga teng miqdorda asal qo‘shib aralashtiring, kuniga 3-4 mahal ovqatdan 15-20 daqiqa oldin 1 choy qoshiqdan yeyish kerak. Piyoz bo‘tqasi o‘rniga suvi bo‘lsa, undan ham yaxshi. 200 ml suvda 3 choyqoshiq maydalangan piyoz po‘choqlarini qaynatib, 4 soatcha tiniting, keyin shu qaynatma bilan tomoqni chaying. Bir nechta piyozni mayda qirg‘ichdan o‘tqazib, boshni qalin sochiqda berkitib, ko‘zni yumib, piyoz hidida 10-15 daqiqa nafas olish kerak. Bu muolajani bir kunda bir necha marta o‘tkazish lozim. 200 ml yangi sabzi suviga 2-3 ta sarimsoq bo‘laklarini qirg‘ichdan o‘tkazib qo‘shing. Kuniga shu aralashmadan 2 marta bir piyola miqdorda ovqatdan 40 daqiqa oldin ichiladi va o‘ranib yotish lozim. 100 ml qaynoq suvga 100 g maydalangan sarimsoqni solib, yopiq idishda 5 soat tinitish kerak. Suzib olib, iliqligida sekin qultumlab ichish zarur. Qabul qilinadigan qaynatmalar miqdori (dozasi) bemorning yoshiga qarab taqsimlanadi. Masalan, katta yoshdagilarga belgilangan miqdorning 1 yoshgacha bo‘lgan chaqaloqlarga 1/12 -1/8 dozasi, 1 yoshdan 2 yoshgacha 1/8-1/6 dozasi, 3 yoshdan 4 yoshgacha 1/6-1/4 dozasi, 4 yoshdan 7 yoshgacha 1/3 dozasi va 7 yoshdan 14 yoshgacha ½ dozasi beriladi. Muolajalarni qo‘llashdan avval albatta shifokor bilan maslahatlashing!

© «Sihat-salomatlik» jurnali.

Shaftoli - dorivor meva

Dunyoda shaftolining yuzdan ziyod navi o‘sadi. Mevasidan qayta ishlangan holda qoqi, sharbat, shira, murabbo tayyorlanadi. Mevasi tarkibida asosan, suv bo‘lsa-da, boshqa moddalar ham ko‘p. Jumladan, qand, pektin, saxaroza, organik kislota (limon va olma)lar, A, E, C, B1, B2, B6 singari darmondorilar, kaliy, kalsiy, natriy, fosfor kabi ma’danlarni saqlaydi. Shaftoli mevasi qayt qilishni to‘xtatuvchi, taom hazmini yaxshilovchi, tanani zararli moddalardan tozalovchi omil vazifasini bajaradi.

Shaftoli urug‘idan moy ham olinadi. Yuz teri ajinlarining oldini olishda, yuz terisini oziqlantiruvchi vosita sifatida yaxshi naf keltiradi. Shaftoli moyi bosh og‘rig‘ida, o‘tkir va surunkali o‘rta quloq shamollashida davo bo‘ladi. Tarkibida kaliy moddasi ko‘p bo‘lgani bois yurak-qon tomir tizimi xastaliklariga chalingan bemorlarga parhez sifatida tavsiya etiladi. Eslatma: Shaftoli mevasini qand kasalligiga chalingan kishilar iste’mol qilmagani ma’qul. Chunki meva tarkibida qand miqdori ko‘p. Ma’lumot: Shaftolining bargidan olingan suv quloqqa tomizilsa, qurtlarni o‘ldiradi, uning yog‘i bosh og‘rig‘i, issiqdan va sovuqdan paydo bo‘lgan quloq og‘riqlarida foyda qiladi. Pishgan shaftoli me’da uchun yaxshi bo‘lib, ishtahani ochish xususiyatiga ega. Ammo shaftolini ovqat ustidan yeyish tavsiya etilmaydi. Pishgan shaftoli ichni yumshatadi, xomi esa qotiradi. Quyidagi o‘simliklarning ham shifobaxshlik xususiyatlari bilan tanishishing:

Mo‘jizakor sarimsoq

Sarimsoq barcha xalqlarning milliy oshxonasida o‘ziga xos o‘ringa ega. O‘tkir hidli bu mahsulot sog‘lik uchun juda foydali. Sarimsoqdagi o‘zgacha birikma bu allitsin bo‘lib, u antibakterial, antivirusli, zamburug‘larga qarshi va antioksidantlik xususiyatlariga ega. Shuningdek, u qon aylanishi, ovqat hazmi va immun tizimiga yaxshi ta’sir ko‘rsatuvchi, qon bosimini tushiruvchi va tozalashga yordam beruvchi selen, alliin va adjoen kabi fitonutriyentlar manbaidir. Quyida sarimsoqning sog‘lik uchun foydali bo‘lgan 20 ta xususiyati keltirilan.

Yurak va tomirlar himoyasi

Sarimsoq yuragimizni miokard infarkti va aterskleroz kabi yurak-qon tomir kasalliklaridan himoya qiladi.

Xolesterin miqdorini tushiradi

Sarimsoq qondagi triglitserid, shuningdek, xolesterin miqdorini tushurish xususiyatiga ega.

Qon bosimini tushiradi

Sarimsoq polisulfidlarni ham o‘zida jamlagan bo‘lib, u qon bosimini nazorat etishga ko‘maklashadi.

Sarimsoq bilan allergiyani yengamiz

Sarimsoq allergik rinit kabi nafas yo‘llaridagi allergik yallig‘lanishlarni yo‘qotadi. Shuningdek, yangi tayyorlangan sarimsoq sharbati toshmalar va hasharotlar chaqqandagi qichishishni bartaraf etadi.

Nafas yo‘llari uchun davo

U astma va nafas siqishi, neotsenizm va yo‘talda yordam beradi va bronxitni davolaydi.

Diabetda yordam

Sarimsoqning tarkibidagi foydali birikmalar insulinni oshiradi va qondagi shakar miqdorini tartibga soladi.

Qadoq va so‘galga qarshi

Sarimsoq yog‘i oyoqlardagi qadoqni tez davolaydi va qo‘ldagi so‘gallarni yo‘q qiladi. Buning uchun paxta yoki salfetka yordamida sarimsoqli birikmani zarur o‘ringa qo‘yish kerak.

Saraton profilaktikasida

Har kuni sarimsoq iste’mol qilish saratonga chalinish xavfini kamaytiradi. Bu xususiyat sababi uning tarkibida allilova sulfidlari borligidir.

Tish og‘rig‘ini qoldiruvchi dori

Yanchilgan sarimsoqni og‘rigan tishga bosilsa antibakterial va analgetik ta’sir qiladi, ya’ni og‘riq sezish qobiliyatini yo‘qotadi. Biroq milklarda achishishni qo‘zg‘atishi mumkin.

Ozdiruvchi xususiyati

Tadqiqotlarda sarimsoqning organizmimizdagi yog‘ hujayralari ishini tartibga solishi ko‘rindi. Bu sarimsoq tarkibidagi yallig‘lanishga qarshi xususiyat tufayli yuz beradi.

Artrit (bo‘g‘imlar yallig‘lanishi)dagi og‘riqni kamaytiradi

Revmatoid artritdagi og‘riq va boshqa alomatlarni bartaraf etishda sarimsoqning ham ulushi bor. Buning uchun sarimsoq qaynoq aloe geli bilan aralashtirilib maz tayyorlanadi. Bunday maz revmatizm sababli bo‘g‘imlarda kelib chiqayotgan og‘riqni kamaytirib, tinchlanishga yordam beradi.

Bolaga(ona qornidagi) vazn orttirishga yordam beradi

Olimlarning ta’kidlashicha, sarimsoq ona qornidagi bolaga vazn orttirishga yordam beradi. Buning uchun homilador ayol sarimsoq solib tayyorlangan ovqatlarni iste’mol qilish kerak. Biroq onaning bundan oldingi farzandi katta vazn bilan tug‘ilgan bo‘lsa, sarimsoq iste’molini kamaytirgan yaxshi.

Qalqonsimon bezga foydasi

Sarimsoq juda ko‘p yodni o‘zida saqlaydi va qalqonsimon bez kasalliklarida samarali davo vositasi hisoblanadi.

Zamburug‘ga qarshi

Jinsiy yo‘llarning zamburug‘li va bakterial infektsiyalari sarimsoq tarkibida ko‘p miqdorda mavjud bo‘lgan allitsin tufayli muvaffaqiyatli yo‘q qilinadi. Bunday hollarda sarimsoq yog‘ili kapsula yoki poroshoklardan foydalanish mumkin.

Fitoterapiya

MAQOLALAR