- O‘g‘lim 12 yoshda. Kuni kecha “Ertaga bizga mantu sinamasini qilishar ekan”, deb keldi. Aytingchi, bu amaliyot nima uchun o‘tkaziladi? Qarshi ko‘rsatmalar mavjudmi? [caption id="attachment_10520" align="aligncenter" width="484"]mantu sinamasi Foto: topzine.cz[/caption] - Mantu sinamasi organizmning sil tayoqchasiga nisbatan reaksiyasini aniqlash maqsadida o‘tkaziladi. Ushbu sinama zararsizlantirilgan sil kasalligi qo‘zg‘atuvchisi, ya’ni tuberkulinning teri ostiga yuborilishi bilan amalga oshiriladi. Zararsizlantirilgan qo‘zg‘atuvchi organizmga yuborilgach, o‘g‘lingizning immuniteti qo‘zg‘atuvchiga nisbatan reaksiya bildiradi. Inson immuniteti u yoki bu mikroorganizmga reaksiya bildirishi uchun u bilan “tanish” bo‘lishi kerak. Infeksion kasallik bilan og‘rigan organizmda ushbu qo‘zg‘atuvchiga nisbatan himoya qatlami paydo bo‘ladi. O‘sha inson yana shu kasallik bilan qayta to‘qnash kelsa, immunitet uni “tanib” qoladi va unga qarshi kurashadi. Qarabsizki, kishi shu kasallik bilan qayta kasallanmaydi. Agar sil infeksiyalari o‘g‘lingizning organizmiga tanish bo‘lsa, maxsus immun, ya’ni himoya hujayralar unga qarshi hujumga o‘tadi va terida mahalliy yallig‘lanishni paydo qiladi.

Mantu sinamasi qanday o‘tqaziladi?

Ilgari mantu sinamasi zararlangan teri sohasiga qilinar edi. Keyinchalik Mantaux (Mantauks) ismli fransuz olimi sinamani teri ostiga qilishni taklif etadi. Shu tariqa sinama nomi ham uni o‘ylab topgan inson sharafiga “mantu” deb atala boshlandi. Maxsus shprisga tuberkulin suyuqligi tortiladi va bilakning ichki yuzasi teri ostiga inyeksiya qilinadi.
Inyeksiya qilingan joyni ishqalash, qichish, sovuq suv tekkizish yoki spirt, odekolon kabi suyuqliklar bilan ishlov berish mumkin emas.

Mantu sinamasi necha yoshgacha qilinadi?

[caption id="attachment_10519" align="aligncenter" width="699"]mantu sinamasi Foto: Silning-davosi-bor.uz[/caption] Ushbu sinama bir yoshdan 15 yoshgacha har yili qilinadi.

Qarshi ko‘rsatmalar mavjudmi?

Quyidagi holatlar sinama natijasining yanglish chiqishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun boladagi mavjud kasalliklar mazkur amaliyotni o‘tkazishga to‘sqinlik qilishi mumkin:
  • o‘tkir infeksion kasallik bilan og‘riyotgan bo‘lsa (gripp, zotiljam kabi);
  • allergiya mavjud bo‘lsa (ayniqsa, bronxial astmada);
  • teri kasalliklarida.
Yuqoridagi holatlar o‘tib ketgandan keyingina shifokor tavsiyasiga binoan sinama amalga oshiriladi.

 Nargiza UTЕPOVA tayyorladi. Ekspert: Oydin MAMARASULOVA, shifokor-ftiziatr. Silning-davosi-bor.uz

Mantu sinamasi qilingan joyga suv tegizish mumkinmi?

Sinama qo‘yilgandan so‘ng uch kun davomida terining o‘sha joyiga suv tegmagani ma’qul. Sinama qo‘yilgan joyni ro‘molcha yoki sochiq bilan o‘rab cho‘milsa bo‘ladi, lekin aslo polietilen yoki plastir qo‘yish mumkin emas. Sinama qo‘yilgan joyga suv tegsa reaksiya kuchayishi va sinama ijobiy baholanishi mumkin. U holda qaytadan sinov olishga to‘g‘ri keladi. Mantuga issiq o‘tkazish, shilish, qashlash yoki yod surtish taqiqlanadi. Agarda insonga sil kasalligi yuqqan bo‘lsa, Mantu sinamasi ijobiy chiqadi. Sil kasalligidan forig‘ inson Mantu sinamasi olganida yuqoridagi qoidalarga rioya qilsa, natija salbiy chiqadi. Ba’zan inson immuniteti o‘ta kuchli bo‘lsa yoki allergiya tufayli ham sinama ijobiy chiqishi mumkin.
Ushbu maqolani ham o'qing:
Oʻsmirlik davri. Boladagi jismoniy va ruhiy oʻzgarishlar